Januari is niet alleen de maand waarin clubs in het betaalde voetbal hun selectie kunnen versterken, het is ook de laatste maand waarin clubs hun financiële jaarverslag van het voorgaande seizoen kunnen presenteren. Fortuna deed dat gisteren. Vrolijk word je er niet van.
Voor alle duidelijkheid, het gaat hier over de financiële resultaten van het seizoen 20/21 en de balans op 30 juni 2021. Het gaat dus niet over het huidige seizoen. Het bestuursverslag 20/21 is openbaar en vind je hier.
We vergelijken de resultaten uit het seizoen 20/21 met die van de twee voorgaande seizoenen. Ook dat zijn seizoenen in de eredivisie. Het grote verschil is dat het seizoen 18/19 coronavrij was, corona de eindfase van het seizoen 19/20 raakte en het seizoen 20/21 volledig raakte.
We maken ook een vergelijking met clubs van vergelijkbaar niveau, te weten ADO Den Haag, FC Emmen, Heracles Almelo, PEC Zwolle, RKC Waalwijk, Sparta Rotterdam en Willem II. We geven meteen grif toe dat het lastig is die vergelijking tussen clubs te maken op basis van jaarrekeningen.
De inkomsten
In Tabel 1 beginnen we met de inkomstenkant (eerst zonder opbrengsten uit transfers en transferrechten). De invloed van corona is onmiddellijk duidelijk. Fortuna genereerde in het seizoen 20/21 1,9 miljoen euro minder inkomsten dan in het seizoen 19/20 en 2,7 miljoen euro minder dan in het coronavrije seizoen 18/19.
Hoe verhoudt zich dat tot vergelijkbare eredivisieclubs? FC Emmen, PEC Zwolle, RKC Waalwijk en ADO Den Haag wisten het inkomstenverlies (exclusief opbrengsten uit transfers en transferrechten) tussen het seizoen 19/20 en het seizoen 20/21 te beperken tot maximaal 1 miljoen euro. Heracles Almelo, Sparta Rotterdam en dus Fortuna Sittard verloren tussen 1 en 2 miljoen euro aan inkomsten; Willem II zag tussen 2 en 3 miljoen euro verdampen. Niemand werd beter van corona.
Tabel 1: Resultatenrekening en Balans (in euro’s)
| 18/19 | 19/20 | 20/21 | |
| Resultatenrekening | |||
| Inkomstenkant: | |||
| Inkomsten (exclusief transfers) | 7.494.000 | 6.613.000 | 4.761.000 |
| Transferopbrengsten | -127.000 | 767.000 | 2.417.000 |
| Inkomsten (inclusief transfers) | 7.367.000 | 7.380.000 | 7.178.000 |
| Uitgavenkant: | |||
| Totale bedrijfslasten | 8.990.000 | 7.815.000 | 10.877.000 |
| – waarvan personeelskosten | 6.096.000 | 4.504.000 | 6.374.000 |
| Rentelasten | -97.000 | -237.000 | -119.000 |
| Belastingen | 0 | 0 | 0 |
| Resultaat | -1.172.000 | -672.000 | -3.818.000 |
| Balans | |||
| Eigen vermogen | -2,592,000 | -3,264,000 | -6,082,000 |
Het goede nieuws in Tabel 1 is dat Fortuna aanzienlijk meer (netto) transferopbrengsten genereerde in het seizoen 20/21 dan in het seizoen 19/20. Dat is met name te danken aan de transfers van Amadou Ciss, die naar Amiens SC verkaste en Mark Diemers, die naar Feyenoord trok.
Tel je die transferopbrengsten mee bij de inkomsten, dan valt de schade aan de inkomstenkant mee. Dat blijft natuurlijk altijd gevaarlijk, want transferopbrengsten zijn grillige inkomsten, maar inkomsten zijn het.
De uitgaven
Door naar de uitgavenkant—ook in Tabel 1. We concluderen dat de uitgaven met ruim 3 miljoen euro zijn gestegen in het seizoen 20/21 ten opzichte van het seizoen 19/20, waarvan bijna 2 miljoen voor rekening kwam van personeelskosten. Personeelskosten zijn niet alleen spelerssalarissen, maar omvatten ook de salarissen van kantoorpersoneel. Desalniettemin zullen de spelerssalarissen een aanzienlijk deel van de personeelskosten vormen.
Wat we hier waarschijnlijk zien, zijn de investeringen in de selectie die Fortuna deed, vooruitlopend op de overname van Fortuna Sittard door Acun Ilıcalı. Fortuna haalde aan de start van het seizoen 20/21 bijvoorbeeld Mats Seuntjens, die over kwam van Genclerbirligi, Ben Rienstra, die over kwam van Kayserispor en Sebastian Polter, die over kwam van 1. FC Union Berlin. Spelers uit een salariscategorie die Fortuna zich alleen kan veroorloven als de inkomsten zouden groeien, waarvoor Ilıcalı zorg zou dragen. Zoals bekend, ging de overname niet door: geen extra inkomsten, maar de uitgaven zijn er natuurlijk wel.
Wat deden de andere clubs? Sommige clubs slaagden erin hun kosten terug te brengen in een poging het inkomstenverlies op te vangen (FC Emmen, Willem II, PEC Zwolle en Sparta Rotterdam); de andere twee clubs deden dat niet (ADO Den Haag en Heracles Almelo).
Het bedrijfsresultaat
Kijken we dan naar het bedrijfsresultaat, dan zien we dat Fortuna in het seizoen 20/21 een verlies leed van 3,8 miljoen euro. De transferopbrengsten hebben de inkomstenverliezen als gevolg van corona enigszins gecompenseerd, maar niet de extra investeringen in de selectie.
Hoe verging het de andere clubs? Heracles Almelo (+1,7 miljoen) en RKC Waalwijk (+0,2 miljoen) maakten zowaar winst in het seizoen 20/21; FC Emmen (-0,2 miljoen), Willem II (-0,2 miljoen), PEC Zwolle (-0,4 miljoen), Sparta Rotterdam (-2,1 miljoen) en ADO Den Haag (-2,7 miljoen) leden verlies.
Geen van deze clubs leed dus zoveel verlies als Fortuna Sittard. Daar zijn twee redenen voor: (1) Fortuna investeerde juist in de selectie, waar de meeste andere clubs bezuinigden. (2) Fortuna’s uitgangspositie was zwak, want Fortuna leed al verliezen in de seizoenen 18/19 en 19/20. Die verliezen werden dus alleen maar groter, terwijl andere clubs (sommige dan toch) in eerdere seizoenen winst draaiden en dus een gunstigere uitgangspositie hadden.
Het eigen vermogen
Zoals je kunt zien in Tabel 1, leed Fortuna sinds de terugkeer naar de eredivisie driemaal op rij verlies. Niet verrassend dus dat het eigen vermogen op de balans (zie laatste rij van Tabel 1) ook is verslechterd.
In Tabel 2 zie je de eigen vermogen-positie van Fortuna Sittard en de andere clubs. Alleen ADO Den Haag heeft een negatief eigen vermogen. De andere zes hebben een positief eigen vermogen en staan er dus beter voor dan Fortuna Sittard.
Tabel 2: Eigen vermogen per 30 juni 2021 (in euro’s)
| Eigen vermogen | |
| Heracles Almelo | +12.273.000 |
| Willem II | +9.828.000 |
| Sparta Rotterdam | +2.407.000 |
| RKC Waalwijk | +2.139.000 |
| FC Emmen | +1.604.000 |
| PEC Zwolle | +1.569.000 |
| ADO Den Haag | -2.143.000 |
| Fortuna Sittard | -6.082.000 |
Het eigen vermogen is het vet op de botten van een club. Fortuna heeft, voorlopig dan toch, alleen maar botten. Het is dan ook niet verrassend dat algemeen directeur Ivo Pfennings in een interview met onze website aangaf dat het ombuigen van het negatieve eigen vermogen zijn hoogste prioriteit heeft.
De toekomst
Het ombuigen van het negatieve eigen vermogen is makkelijker gezegd dan gedaan. Je hoeft geen helderziende te zijn om te kunnen inschatten dat het seizoen 21/22 financieel opnieuw zwaar wordt. Het seizoen 21/22 staat opnieuw in het teken van corona, dus is er weinig reden tot optimisme wat betreft herstel aan de inkomstenkant.
Fortuna slaagde er afgelopen zomer ook niet in een of meerdere spelers te verkopen voor een substantiële transfersom, waardoor de opbrengsten uit transfers en transferrechten niet in de buurt zullen komen van die van vorig seizoen (2,4 miljoen euro), tenzij er in de slotfase van de wintertransfermarkt nog iets gebeurt, maar daar lijkt het niet op. De hoop was in de zomer gevestigd op Lisandro Semedo, maar hij raakte in juli geblesseerd en kan Fortuna komende zomer transfervrij verlaten.
Is er dan alleen maar slecht nieuws? Nee, we vermoeden dat de personeelskosten in het seizoen 21/22 lager liggen dan die in het seizoen 20/21. Fortuna werkt met een kleinere spelersgroep dan vorig seizoen en liet grootverdiener Sebastian Polter vertrekken naar VfL Bochum zonder hem te vervangen.
Verder lezen we in Dagblad De Limburger dat een of meerdere schuldeisers hebben besloten Fortuna 2,5 miljoen euro schuld kwijt te schelden. Die schulden kunnen dus van de balans af, waardoor het negatieve eigen vermogen in feite al 2,5 miljoen euro minder negatief is.
Daar mag je zelfs 2,7 miljoen minder negatief van maken, want Fortuna ontving ook nog 200.000 euro van de verzekering vanwege de zomerse waterschade aan het speelveld. Dat geld kwam binnen na 30 juni 2021 en zit dus niet verwerkt in de jaarrekening 20/21.
De snelste weg naar een positief eigen vermogen, leidt echter via de transfermarkt. Dat kunnen spelers zijn uit de huidige selectie (denk aan Zian Flemming en George Cox) of oud-spelers, waarbij Fortuna een doorverkooppercentage heeft bedongen (denk aan Perr Schuurs). De laatste categorie is de gunstigste, omdat Fortuna er bij zo’n transfer kwalitatief niet op achteruit gaat (er vertrekt namelijk geen speler uit Sittard).
Betreft het een speler uit de Fortuna-selectie, dan zal Fortuna elke keer weer de afweging moeten maken tussen het financiële belang van de transfer en het sportieve belang van het behouden van die speler. Dat zullen altijd lastige keuzes zijn.
Winteraankopen
De transfermarkt is nog twee dagen open. Fortuna contracteerde al een keeper (Michael Verrips) en een vleugelaanvaller (Jordan Botaka). Verder is Fortuna vanzins nog twee spelers aan te trekken. Is er überhaupt financiële ruimte voor die extra spelers? Als je naar bovenstaande cijfers kijkt, ben je geneigd ‘nee’ te zeggen.
Toch is dat niet zo. Azerion, het bedrijf dat vorig jaar een minderheidsbelang in Fortuna Sittard nam, staat namelijk (gedeeltelijk) garant voor de kosten die bij het aantrekken van die spelers gemoeid zijn, aldus Ivo Pfennings in Dagblad De Limburger. Azerion is dus bereid de beurs te trekken om Fortuna in de eredivisie te houden.
