In Kerkrade vertellen ze graag sprookjes. Eerst ging het sprookje over een grote topclub in Zuid-Limburg, die iedere week voor 50.000 toeschouwers voetbalde, die gesponsord werd door alle multinationals van Limburg én alle sjeiks van Arabië, die het ene na het andere kampioenschap binnenhaalde en die in de halve finale van de Champions League uitkwam tegen Manchester United.

Sommige journalisten en columnisten geloven dat sprookje nog steeds, maar een hele grote Maastrichtse olifant (Jan Hoen?) blies het verhaaltje al heel snel uit. Toen begonnen ze in Kerkrade over een nieuw sprookje te denken. Erg creatief zijn ze daar niet, dus het duurde vijf jaar voordat het verhaaltje af was. Deze keer ging het over spelertjes van drie kleine Zuid-Limburgse voetbalclubs die veertig keer per jaar met elkaar mochten trainen, die iedere maand naar Bert, Huub, Mark of een boze heks (Eric van de Luer?) moesten luisteren, die toverdrank (sorry, bewegingsprogramma’s) van dokter Kuipers voorgeschreven kregen en die daarna allemaal het Nederlands Elftal haalden, allemaal wereldkampioen werden en ook allemaal heel succesvol waren bij hun eigen kleine clubje. Wie wil het verhaaltje deze keer uitblazen?

Dat men uitgerekend in Kerkrade denkt te weten hoe je topvoetballers moet opleiden, is wel het toppunt van misplaatste arrogantie. Als Bas Jacobs, Mohamed Elberkani en Humphrey Rudge het in het verleden behaalde rendement vormen, heb je gewoon beroerd gepresteerd. Een jaar of zeven geleden voerde men in Kerkrade altijd het excuus aan dat zelf opleiden geen prioriteit had. Met het geld van Nol werden overal in Europa talenten weggeplukt en vervolgens met winst doorverkocht. Aan een sterke eigen jeugd was dus geen behoefte.

Maar om verschillende redenen is men er daarna anders over gaan denken. De band met de regio moest versterkt worden met eigen streekproducten, Hendriks had zijn geldkraan dichtgedraaid en Roda JC wilde zichzelf afficheren als de enige club van Zuid-Limburg. Daar hoorde niet alleen de Limburgse vlag op het t-shirt bij, maar ook de beste jeugdopleiding van Zuid-Limburg. Dus werd er geïnvesteerd in die opleiding. Helaas voor Roda zonder enig resultaat. Fatih Sonkaya is de enige fatsoenlijke speler die doorbrak naar het eerste elftal, verder belandde een enkeling in de eerste divisie, de Belgische tweede klasse of de Duitse Regionalliga. De voorzichtige conclusie mag na vele jaren zijn dat de cultuur van Roda een sterke jeugdopleiding uitsluit.

Je zou dus enige bescheidenheid mogen verwachten van de voorzitter van Roda wanneer hij zijn plannen voor een Jeugdacademie ontvouwt. Maar zo zit Servé Kuijer niet in elkaar. Onlangs praatte hij op L1 over zichzelf in de derde persoon, een belangrijke indicatie voor grootheidswaanzin. Een andere indicatie is de ononderdrukbare behoefte om grote namen te laten vallen. Zo hebben we naast Huub Stevens, Bert van Marwijk, Mark van Bommel, Boudewijn Zenden en Harm Kuipers zelfs Eric Heiden (voor de jeugdige lezertjes: een deelnemer aan de Tour de France van 1986) horen noemen als steunpilaar onder zijn Jeugdacademie.

Kuijer heeft zijn zaakjes naar eigen zeggen helemaal voor elkaar. Alle grote namen uit het Limburgse voetbal steunen hem, het Academisch Ziekenhuis Maastricht (waar hij in het bestuur zit) en de Universiteit van Maastricht steunen hem, Wiel Coerver heeft een oude videoband in bruikleen gegeven en een met veel geheimzinnigheid omgeven sponsor gaat alles financieren. Kuijer heeft de zaken zo goed voor elkaar dat de inbreng van Fortuna en MVV eigenlijk helemaal niet nodig is. Hij doet hen slechts het genereuze aanbod om op ieder gewenst moment aan te schuiven aan de Jeugdacademie. Willen Fortuna en MVV niet meedoen? Dat is dan hun probleem. De Jeugdacademie wordt per definitie een succes, ongeacht de medewerking van andere clubs dan Roda. Geen enkel talent zal de verlokkingen van de Jeugdacademie immers kunnen weerstaan; wanneer Fortuna en MVV niet meedoen aan de Jeugdacademie, resteren voor hen slechts de talentloze prutsers.

Tja, mogen we misschien een beetje wantrouwend zijn over de intenties in Kerkrade? De club heeft nog steeds niet dezelfde know-how over voetbalopleidingen als Fortuna of MVV in huis, maar meent wel de voorwaarden voor een samenwerkingsverband te kunnen dicteren. Dat is geen vruchtbare basis voor samenwerking. Bovendien heeft Fortuna in het verleden leergeld getrokken eerdere pogingen tot samenwerking met Roda.

Zo stal Roda onder het mom van samenwerking de kennis over de organisatie van een internationaal jeugdtournooi en gebruikte de club vertrouwelijk verstrekte gegevens om sponsors van Fortuna te benaderen voor een overgang. Nog onlangs legde Roda geld op tafel om jeugdscout Jack Reubsaet bij Fortuna los te weken. Moeten wij dan zo naïef zijn om te denken dat Roda onze jeugdspelers niet zal benaderen wanneer zij op een presenteerblaadje worden aangeboden?

Daarnaast kan de samenwerking op termijn leiden tot een volledige fusie van de jeugdopleidingen. Wat dat betekent, kunnen we in Twente zien. Daar haalt FC Twente alle talenten in huis en blijven de kruimels over voor Heracles. Het enige voordeel voor Heracles zit momenteel in de lagere kosten van de opleiding. De resultaten van deze fusie moeten bovendien niet overdreven worden. De traditioneel hoog aangeschreven opleiding van FC Twente heeft in de jaren negentig betere spelers afgeleverd dan de huidige fusie-opleiding.

Fortuna heeft bij alle vormen van samenwerking dus veel te verliezen aan Roda; met name de in vele jaren opgebouwde kennis van zaken én talentvolle spelers. Worden de jeugdspelers zelf er veel beter van? Dat blijft volstrekt onduidelijk. Wat gezamenlijke trainingen en af en toe een paartje van een voetbalprominent zullen het verschil echt niet maken. Het voordeel zou moeten zitten in een verbetering van de medische begeleiding. Betere trainingsprogramma’s en meer aandacht voor fysieke en mentale hardheid kunnen de spelers een eindje vooruit helpen.

Maar waar worden ze naar toe geholpen? Als de talenten na hun opleiding in de vergaarbak van Jong Roda terechtkomen, is het snel met ze gedaan. Mocht Mark van Bommel via de voorgestelde Jeugdacademie zijn doorgestroomd naar Roda, dan had hij nu niet bij Bayern München, maar bij Germania Teveren gezeten. Bij Fortuna en MVV zijn de perspectieven iets beter, maar gaat ontluikend talent snel ten onder in het moeras van slecht voetbal en slechte prestaties. Niet de opleiding zelf is het probleem, maar de doorstroming van opleiding naar eerste elftal. Om het rendement van de opleiding te verhogen, moeten geld en aandacht dus eerder gericht worden op een verbetering van die doorstroming.

Mocht Fortuna de eigen opleiding toch willen versterken, dan de club de samenwerking gewoon wat dichter bij huis zoeken. Sittard-Geleen is een sportstad bij uitstek, met gespecialiseerde onderwijsinstellingen, met topclubs in andere takken van sport, met sportinstellingen en met Orbis Medisch Centrum. Gebruik de ruimschoots aanwezige kennis en ervaring in eigen streek om nieuwe inzichten op te doen. En bouw op die manier verder aan de jeugdopleiding van Fortuna Sittard als één van de uithangborden van sportstad Sittard-Geleen.

Dat is beter voor het imago van de club dan een moeizame en riskante samenwerking met de sprookjesvertellers uit Kerkrade. Zou Hans Erkens deze keer voor olifant willen spelen?

PM