De heenreis van onze zomervakantie biedt weer eens de gelegenheid om enkele stadions te bezoeken. En door een beetje toeval én goed plannen worden dat uiteindelijk vier stadions in vier verschillende landen binnen 24 uur tijd.


Het eerste deel van onze reis gaat ons op zondag 25 juni naar een plaatsje aan de Bodensee leiden. Vrachtverkeer kom je op zondag gelukkig nauwelijks tegen waardoor de reis lekker vlotjes verloopt. Na Ulm stuurt de navigatie ons een provinciale weg op die ons tot aan onze tussenstop aan de Bodensee zal brengen. Een snelle blik op Google Maps leert me dat de B30 langs het Beierse plaatsje Ravensburg loopt. Veel mensen kennen die plaats van de bekende puzzels en bordspellen, maar mijn interesse gaat meer uit naar het stadionnetje van de Fussballverein Ravensburg.

Binnen enkele minuten vanaf de afrit rijden we de Brühlstrasse in. Een straat gelegen in een wijk waar vooral bedrijven en sportaccommodaties gevestigd zijn. De ingang van de Cteam Arena is niet moeilijk te vinden én gelukkig geopend. Links en rechts zien we jeugdige voetballers bepakt met hun sporttassen het terrein verlaten. Blijkbaar heeft er vandaag iets van een seizoensafsluiting (of opening) plaatsgevonden. Voor ons in ieder geval goed nieuws, want zonder problemen parkeren we de auto en lopen de openstaande poort door. Maar niet voordat we een foto hebben genomen van het kassahuisje met op het dak een gigantische bal.


De bal is bijna groter dan het kassahuisje!

Het hoofdgebouw wordt zo te zien grondig verbouwd en dat gaat het geheel een weinig nostalgische uitstraling geven. Maar zelfs in het zuiden van Duitsland wordt esthetiek langzaam maar zeker ondergeschikt aan comfort en functionaliteit. Voorheen heette het stadion simpelweg ‘Spielfeld im Wiesental’, sinds 2018 draagt het de naam Cteam Arena. Het eerste elftal komt uit in de Oberliga Baden-Württemberg. Één overdekte zittribune met een capaciteit van iets meer dan vijfhonderd plekken is blijkbaar voldoende om de toeschouwers te huisvesten. Daarnaast kun je onoverdekt achter de afrastering van de andere drie zijdes staan.


De keurige hoofdtribune biedt plaatst aan ruim 500 bezoekers

Leuk om dit veldje even te bezoeken, maar echt warm krijgen we het niet van dit complex. Na een paar minuten zetten we onze reis dan ook weer voort. Na ruim 500 kilometer is het langzaam tijd voor een fris pintje en een goede schnitzel.

Na een goede nachtrust en prima ontbijt vertrekken we op maandagochtend rond de klok van tien uur richting eindbestemming Italië. We kiezen niet voor de snelste route via Innsbruck maar gaan voor de meer toeristische optie. Die zal ons vandaag vanuit Duitsland door een klein stukje Oostenrijk via Zwitserland naar Italië gaan leiden. Een route van circa 425 kilometer, exclusief de geplande omwegen naar drie stadions.

Sportclub Rheindorf Altach

Nadat we bij een tankstation de benodigde vignetten voor Oostenrijk en Zwitserland hebben aangeschaft, laten we Bregenz rechts liggen. Na een klein half uurtje verlaten we de autoweg en rijden aan het eind van de afrit meteen tegen het eerste stadion van vandaag aan: de Cashpoint Arena van Sportclub Rheindorf Altach.


Österreichische Baukunst

De deur naar het hoofdgebouw blijkt geopend en binnen tref ik enkele heren achter hun bureaus. Dit blijkt de administratie annex ticketing annex fanshop te zijn. Na de aanschaf van twee pins is het voor de heren geen probleem dat ik even het stadion in loop om wat foto’s te maken.


Vroeger was het stadion vernoemd naar de straat waar het aan ligt: Schnabelholz

SC Rheindorf Altach speelt sinds 2014 onafgebroken in de hoogste Oostenrijkse divisie en wist in de afgelopen periode zelfs twee keer Europees voetbal te bereiken. Een knappe prestatie van deze relatief kleine club, die grotere verenigingen als Red Bull Salzburg, Rapid Wien en Sturm Graz vrijwel elk seizoen boven zich moet dulden.


Binnenkort is kampioen Red Bull Salzburg hier de eerste bezoeker

In een verder verleden kwamen onder andere Erik Regtop en voormalig MVV ‘er Armand Benneker in actie voor Rheindorf. Maar qua bekendheid kunnen ze niet tippen aan Aílton Gonçalves da Silva. De Braziliaanse spits, voornamelijk bekend onder de naam Ailton, werd in 2008 een aantal maanden gehuurd van Metalurg Donetsk. In twaalf wedstrijden kwam hij tot zeven treffers.


Ook in Altach heeft de capo een eigen stekkie

Afgelopen seizoen zaten er gemiddeld net iets minder dan vijfduizend toeschouwers in de Cashpoint Arena. Dat is 33% minder dan het gemiddelde van de hele Oostenrijkse Bundesliga. Het stadion ziet er goed verzorgd, maar verder niet bijster indrukwekkend uit. Wat wél indrukwekkend is, is het zicht op de iets verderop gelegen bergen.


Alleen al voor het uitzicht zou je hier een wedstrijd willen bezoeken

Nadat ik genoeg foto’s heb gemaakt is het tijd om te vertrekken. Aan de overkant van de straat wordt de auto nog even volgetankt voor de verdere reis van vandaag. Op naar de volgende stop: FC Vaduz.

FC Vaduz

Binnen enkele minuten passeren we de grens met Zwitserland en draaien direct linksaf de A13 op. Deze loopt parallel aan de grens met Oostenrijk en na een kilometer of tien aan de grens met dwergstaat Liechtenstein. Die grens wordt gevormd door de rivier de Rijn. Circa twintig minuten nadat we wegreden bij SC Rheindorf Altach verlaten we de A13 en rijden linksaf de brug over de Rijn over. Voor het eerst in mijn leven zijn we in Liechtenstein en de eerste indruk is niet verkeerd. Al helemaal niet als we na een paar honderd meter al het stadion van FC Vaduz zien liggen.


Het Rheinpark Stadion is vernoemd naar de naastgelegen rivier

De auto wordt geparkeerd op het grote parkeerterrein voor het stadion dat buiten wedstrijddagen zo te zien wordt gebruikt als parking voor touringcars. Mijn wederhelft blijft liever bij de auto wachten en dus loop ik hoopvol in mijn uppie richting de eerste toegangspoorten. Die blijken hermetisch dicht. Dan toch maar even omlopen richting het hoofdgebouw. Daar zie ik wél een openstaande poort en daarachter enkele gemeentewerkers die op het veld in gesprek zijn. Ze blijken gelukkig Duits en Engels te spreken en vinden het geen probleem als ik even wat foto’s neem. ‘Zolang je maar geen pyro komt verstoppen!’ grapt een van de mannen. Daarvan is uiteraard geen sprake. Mijn vraag of er een fanshop in het stadion ligt, wordt helaas ontkennend beantwoord. Ach ja, gelukkig hebben we de foto’s nog.


Het uitzicht is hier nóg mooier dan in Altach!

Ik word door een van de vriendelijke heren zelfs uitgenodigd voor de oefenwedstrijd tegen FC Basel op 8 juli. Alle bezoekers krijgen dan gratis entree, gratis eten en drinken maar dat feest gaat aan mijn neus voorbij. Tegen die tijd zitten we namelijk honderden kilometers verderop in Italië. De minieme teleurstelling over het missen van deze leuke oefenmatch wordt al snel vergeten als diezelfde gemeentewerker achter me aan komt gelopen en zegt dat hij wel even mee wilt lopen naar de kantoorruimte in het hoofdgebouw. ‘Misschien kunnen ze je daar aan een pin helpen’. En ja hoor, even later reken ik vrolijk €5 af voor twee pins en krijg daar nog een leuke ansichtkaart van Liechtenstein bij. Deze mensen zijn duidelijk trots op hun land.


Ook de hoofdtribune is klein maar fijn

FC Vaduz is samen met de nationale ploeg van Liechtenstein de hoofdbespeler van het Rheinstadion. Liechtenstein is te klein voor een eigen competitie. Daarom komt FC Vaduz uit in de Zwitsere competitie en wel in de Brack.ch Challenge League, het tweede niveau van Zwitserland. Liechtenstein heeft echter wel een eigen bekercompetitie en dat is een kolfje naar de hand van de grootste club van het land. FC Vaduz won de nationale beker inmiddels maar liefst 49 keer! Dat heeft de prettige bijkomstigheid dat de club vrijwel elk seizoen Europees voetbal speelt. Doorgaans komt men niet verder dan de eerste of tweede kwalificatieronde maar afgelopen seizoen presteerde FC Vaduz het bijna onmogelijke door zich te plaatsen voor de poulefase van de Conference League. Daarin trof het onder andere AZ.


Een vaantje herinnert aan de Conference League van afgelopen seizoen

AZ had genoeg moeite met FC Vaduz maar stapte hier uiteindelijk toch met een 1-2 overwinning van het veld. Daarvan waren 1.949 bezoekers getuige. Dat is meer dan het gemiddelde van 1.491 toeschouwers dat afgelopen seizoen de thuiswedstrijden van FC Vaduz in de competitie bezocht. Voor de volledigheid: in Alkmaar werd het later 4-1 voor de Noord-Hollanders en Vaduz eindigde met twee punten als laatste in de poule. Nadat ik de vriendelijke medewerkers heb bedankt voor hun gastvrijheid, stap ik even later tevreden over het nieuwe Länderpunkt weer in de auto.

Como 1907

We vervolgen onze route naar Italië en rijden daarvoor eerst nog een flink stuk door Zwitserland. Via een stukje van de Grand Tour of Switzerland en de San Bernardino-pas bereiken we de grensovergang bij Chiasso. Die grensovergang kan zo te zien wel wat schoonmaak- en renovatiewerkzaamheden gebruiken, maar dat is onze zorg verder niet. We zijn immers onderweg naar het Stadio Giuseppe Sinigaglia van Como 1907. Om dat stadion te bereiken moeten we vanaf de autoweg een stuk door de stad overbruggen. Die drukke weg staat vol stoplichten en verandert regelmatig van een- in twee- of driebaans rijstroken en vice versa. Het is inmiddels 14 uur geweest en we krijgen langzaamaan trek in een fatsoenlijke lunch. Wanneer we onze bestemming bijna hebben bereikt, missen we echter een afslag. En uiteraard komen we daarna in de smalle straten van Como niet snel een rotonde tegen. Zo snel als de buitentemperatuur is gestegen, zo snel daalt de sfeer in de auto nu. Gelukkig weten we het stadion alsnog snel te vinden en parkeren de auto in de Viale Vittorio Veneto.


The gates are open!

De toegangspoort van het stadion staat open en even verderop zie ik enkele medewerkers met dozen sjouwen. Hun Engels is gebrekkig maar net voldoende om mijn vraag te begrijpen. Ik mag wat foto’s van het stadion maken maar het is niet de bedoeling dat ik daarvoor de tribunes betreed. Fair enough, dus schiet ik snel wat foto’s van het typisch Italiaanse stadion dat is vernoemd naar Giuseppe Sinigaglia, een beroemde roeier uit Como die jammerlijk stierf in WO I. Naast het stadion is ook de straat waaraan het stadion ligt naar hem vernoemd.


In welk seizoen zou deze club zijn opgericht? 

Het stadion is typisch Italiaans omdat het, net als de vorige stadions die ik in dit land bezocht, veel beton en stof bevat en op de toevoeging van enkele noodtribunes na vele tientallen jaren geleden voor het laatste vernieuwd is. Maar goed, dat is natuurlijk ook de charme van dit soort stadions. Tel daarbij op dat het aan de rand van het (niet verwonderlijk) Como-meer ligt en dan heb je toch wel te maken met een erg leuk stadion!


Ouwe meuk, daar houden wij wel van

Como 1907 speelt momenteel in de Serie B. De club pendelde de laatste twintig jaar tussen het tweede en vierde Italiaanse niveau. De club kampte regelmatig met financiële problemen maar die zijn sinds enkele jaren achter de rug. De steenrijke Indonesiërs achter de Djarum Group namen de club over met het achterliggende idee hier jonge Indonesische talenten te stallen en te laten rijpen. Helaas kon dat plan al snel de prullenbak in toen bleek dat de Italiaanse regels deze constructie niet toestaan. De eigenaren gingen echter niet bij de pakken neer zitten en investeerden flink in de selectie met twee promoties vanuit de Serie D naar de Serie B tot gevolg. In de zomer van 2022 stuntte de club door niemand minder dan Cesc Fàbregas binnen te halen. De middenvelder zou twee jaar voor Como voetballen en kreeg daar naast een riant salaris ook aandelen in de club voor terug. Na één seizoen wilde het fysiek echter niet meer voor Cesc en komend seizoen gaat hij als trainer van de beloften aan de slag. Naast Fàbregas werd ook Thierry Henry in de zomer van 2022 aandeelhouder van Como, waar Dennis Wise als voorzitter actief is.


Achter deze tribune ligt het Como-meer

Ondanks alle grote namen en de ambitieuze plannen van de eigenaren lijkt de bevolking van Como nog niet bepaald warm te lopen voor de plaatselijke voetbalclub. Gemiddeld zaten er afgelopen seizoen 4.860 tifosi in het Stadio Giuseppe Sinigaglia. Daarmee is Como een van de minst goed bezochte clubs uit de Serie B en staat qua bezoekersaantallen in de schaduw van clubs als Palermo, Bari en Genua waar gemiddeld meer dan 20.000 toeschouwers de tribunes bevolkten.

Omdat een uitgebreide wandeling door het stadion niet is toegestaan, lopen we na mum van tijd alweer de poort uit. Geen probleem, want het kwik is inmiddels gestegen tot 34 graden en we zijn hoog toe aan een verfrissend drankje en verdiend hapje. Dat hopen we in eerste instantie te vinden op een terras in het naastgelegen park, maar daar wordt ons meegedeeld dat de wachttijd op welk gerecht dan ook vanwege de drukte minimaal veertig minuten bedraagt. Dat is ons iets te gortig waarna we ons tevreden stellen met een paar goede pizzapunten uit de iets verderop gelegen supermercato. Het geeft ons precies genoeg energie voor de laatste etappe van de dag naar onze vakantiebestemming aan het Gardameer.

Het was leuk om weer eens ouderwets te groundhoppen en een aantal nieuwe stadions te bezoeken. Benieuwd waar de redactieleden van Fortuna Online in de afgelopen decennia nog meer door de stadionpoorten liepen? Klik dan hier voor meer groundhop-avonturen.