Voor de nederlaag in de derby zijn twee oorzaken aan te wijzen, betoogt Riccardo Welters in zijn laatste column. Kwelgeest 1: bestuurlijke incompetentie. Kwelgeest 2: het mentale weerbaarheidsspook.
Met spanning wachtte ik de afgelopen dagen af op de analyse van een van Fortuna’s columnisten. Het was Jan Notermans’ beurt en hij komt tot de volgende verklaring voor de 7-0 pandoering in eigen huis tegen MVV: “Dagen heb ik lopen piekeren over de oorzaak van het echec tegen MVV. Vandaag kom ik tot de conclusie dat we eigenlijk niet kunnen achterhalen wat de oorzaak is geweest.”. Notermans spreekt in de ‘we’ vorm, dus ik ga er vanuit dat de complete technische staf geen idee heeft wat er misging in de derby. Goed nieuws, ik heb wel een verklaring. Een combinatie van twee argumenten verklaart deze nederlaag en de hoogte ervan.
Ten eerste heeft MVV simpelweg een betere ploeg dan Fortuna Sittard. Begroting MVV: 3,5 miljoen euro; begroting Fortuna: 2,5 miljoen. En met een miljoen euro, kun je hele leuke dingen doen in de eerste divisie. Het opkrikken van de begroting van Fortuna is essentieel voor de toekomst van de club. Dat vraagt om een professioneel opererend kader en Fortuna heeft het niet. Deze kwelgeest houdt Fortuna nu al jaren in een houtgreep.
Wie denkt dat het huidige elftal groeipotentieel heeft (en denkt dat de club wel vanzelf progressie gaat maken), begrijpt niet hoe de voetbalwereld in mekaar steekt. Zodra er ook maar een Fortunees zijn hoofd boven het maaiveld uitsteekt, kan en zal hij een beter contract tekenen bij elke eredivisieclub en elke pakweg top 9 ploeg uit de eerste divisie. Hoger loon en betere sportieve vooruitzichten: je zou gek zijn als je het niet doet. Als er op financieel gebied niets ten goede verandert, is Fortuna Sittard tot in lengte van dagen gedoemd om te spelen in de kelder van de eerste divisie (tenzij de topklasse er komt). De ‘het komt wel goed’ mentaliteit is fnuikend.
Dat gezegd hebbende verklaart dit niet waarom Fortuna met 7-0 verloor van MVV. MVV is niet ‘7-0 beter’ dan Fortuna, zeker niet gegeven de malaise waarin MVV verkeerde voor de derby. Er was dus meer aan de hand. Helaas stak Fortuna’s andere kwelgeest zijn kop weer eens op: een mentale blokkade. Teveel spelers van Fortuna Sittard kunnen niet omgaan met druk. Zodra er in Sittard-Geleen iets op het spel staat, duikt het mentale weerbaarheidsspook op en gaat het mis. Spelers blokkeren en blijven ver weg van hun normale kunnen. Fortuna was aan een aardige reeks bezig, MVV niet, er komt een verwachtingspatroon, daar komen 9.000 man op af en teveel spelers op het veld weten niet meer wat te doen. Het resultaat is bekend.
Oplossingen van deze laatste kwelgeest? Ik ken er twee. 1) Je koopt spelers die mentaal weerbaar zijn. Helaas zijn die duur en dan ben je terug bij de eerste kwelgeest. 2) Je gaat met de spelers die je hebt werken aan de psychologische tekortkomingen. Psychologen op het voetbalveld? Oei, daar voelt de voetbalwereld zich doorgaans iets te groot voor. Prima, als je liever met 7-0 verliest in de derby tegen MVV, dan vooral het probleem blijven ontkennen.
Waarom bestaat dit taboe eigenlijk in de voetbalwereld? In andere ‘macho’ sporten bestaat het in ieder geval niet. Afgelopen weekend was de start van de Australische Rugby League competitie met de derby tussen de North Queensland Cowboys en de Gold Coast Titans. De sterke man van de Cowboys (en van het nationale Australische team) is Jonathan Thurston (een grotere macho vind je niet). Hij had al maanden niet meer getraind vanwege blessureleed en voelde zich mentaal niet goed. Hij gaf aan in de pers: “I was very nervous … but I did some work with the sports psychologist over the last few weeks and got my head right to beat those demons, I think.” Thurston speelde prima, scoorde twee tries, alhoewel het niet goed genoeg was voor de winst.
Wat leren we hiervan: Jonathan Thurston erkent het probleem, loopt er niet voor weg en maakt het bespreekbaar binnen de club. De Cowboys hebben een sportpsycholoog in dienst en erkennen dus de relevantie van het probleem en de sportpsycholoog boekt resultaat.
Fortuna komt niet eens tot stap 1. Frans Korver definieerde het probleem weg toen we vorig jaar even meededen om een periodetitel. Hij wilde niet weten van een periodetitel, het was onmogelijk. En toen het niet meer te ontkennen viel (uit tegen Zwolle) blokkeerde de ploeg en bloc. Henk Wisman wist niet waarom het eerder dit seizoen misging in Maastricht en Roger Reijners dacht dat de 3-0 nederlaag tegen Stormvogels/Telstar vorige week te wijten was aan een offday (nee, het was de start van de zesde periode, er waren verwachtingen, Fortuna haalt zijn niveau niet en dan verlies je dik tegen een club die onder normale onstandigheden zowel sportief als financieel je evenknie is).
Fortuna speelt niet beter tegen sterke tegenstanders omdat de club dan meer ruimte krijgt, maar omdat er tegen die tegenstanders niets verwacht wordt. De twee duels tegen MVV bewijzen die stelling. We speelden tegen een sterkere tegenstander, maar er was desondanks een verwachtingspatroon en Fortuna ging zwaar knock out.
Hopelijk opent deze ontluisterende nederlaag een paar ogen, maar de eerste signalen zijn niet bemoedigend. Ik heb geen idee meer hoe de club van de eerste kwelgeest afkomt (legio columns aan gewijd) en als ik Noterman’s column lees is er ook geen benul van de aanwezigheid van de tweede kwelgeest. In plaats van op wetenschappelijk verantwoorde basis werken aan de mentale weerbaarheid van spelers, komt de club niet verder dan “aan ‘m”, “kom op mannen” en “we moeten verder, volgende week weer een wedstrijd”. Dat soort kretologie is zo amateuristisch, het doet pijn aan je oren.
Een voordeel heeft deze nederlaag in elk geval wel al: het verwachtingspatroon is terug naar nul. Je zult zien dat Fortuna behoorlijk speelt in het restant van de competitie, maar reken je niet rijk: beide kwelgeesten keren terug, als er niets gebeurt (en er gebeurt niets).
Riccardo Welters
