Fortuna presenteerde eind januari het jaarverslag over het seizoen 2023/24. Het is een belangrijke momentopname, omdat Fortuna onder toezicht staat van de KNVB. Wat dat betreft is er goed nieuws.
Op basis van de jaarcijfers van het vorige seizoen (en de prognoses voor het lopende seizoen) waardeert de KNVB de financiële status van de club middels een score.
Is die score lager dan zestien punten, dan sta je onder toezicht en dien je een plan van aanpak in te dienen dat tot verbetering moet leiden. Hou je je daar niet aan, dan kunnen op enig moment sancties volgen (onder andere puntenstraffen).
Fortuna’s score in 2021, 2022 en 2023? Respectievelijk, twee, een en drie punten.
Fortuna staat dus onder toezicht en daar moet een einde aan komen, want niemand zit te wachten op sancties. Dat lukt als je tweemaal op rij een score van minimaal zestien behaalt.
Twee belangrijke voorwaarden om aan minimaal zestien punten te komen zijn een positief ‘resultaat na belastingen’ en een verbetering van minimaal 5% in het negatieve ‘eigen vermogen’, zo liet Ivo Pfennings ons weten in een interview in september.*
Kijken we naar het jaarverslag over het seizoen 2023/24, dan zien we dat Fortuna een positief ‘resultaat na belastingen’ van 0,8 miljoen euro heeft geboekt en dat het ‘eigen vermogen’ verbeterd is van -14,9 miljoen euro naar -14,1 miljoen euro. Dat is een verbetering van 5,4%.
Fortuna slaagde dus in zijn opzet. Dat vindt ook de KNVB, want die waardeert Fortuna Sittard met achttien punten.
Pfennings behoedde Fortuna voor sancties
Slaagt Fortuna daar de volgende keer weer in (ergens in de tweede helft van 2025 moet de club de cijfers aanleveren), dan verlaat Fortuna het verscherpte toezicht.
Omdat het ‘resultaat na belastingen’ en het ‘eigen vermogen’ zo belangrijk zijn, graven we wat dieper in het jaarverslag (je kunt het overigens hier downloaden).
Resultaat na belastingen
Het ‘resultaat na belastingen’ van een club is het verschil tussen de netto-omzet (grofweg de opbrengsten) en de kosten, gecorrigeerd voor financiële baten/lasten en belastingen in een seizoen.
We beginnen met de opbrengsten. Zoals je in de Winst-Verlies (W-V) rekening hieronder kunt zien, zijn die enorm gestegen ten opzichte van het seizoen 2022/23 (plus 8 miljoen euro).
W-V rekening 2022/23 2023/24
Netto-omzet
(plus overige baten) 10,4 18,4
Kosten 17,7 17,0
– waaronder personeel 13,5 12,8
Financiële baten/lasten -0,2 -0,6
Belasting 0,0 0,0
Resultaat na belasting -7,6 0,8
Opgelet, vergeleken met het seizoen 2022/23 is de post overige baten in het seizoen 2023/24 gegroeid met 6,9 miljoen euro.
Dat zijn baten die de club niet elk jaar zal realiseren. Een belangrijke, maar niet de enige, oorzaak, zo lezen we in de toelichting op het jaarverslag, een kwijtschelding van een lening, die als incidentele bate bij de overige baten en dus de opbrengsten komt.
Fortuna doet geen nadere toelichting over de aard van de kwijtgescholden lening, maar lees ons interview met Ivo Pfennings uit september 2024, en je kunt een gok wagen.
Haal die overige baten er vanaf en de opbrengsten uit normale bedrijfsvoering zijn vorig seizoen nog steeds met 1,5 miljoen euro gestegen ten opzichte van het seizoen 2022/23. Forse groei, zonder meer.
De stijging van het sponsorgeld en niet-begroot prijzengeld (Fortuna ging er op voorhand niet vanuit dat Buijs en co. de de kwartfinales van de KNVB-beker zouden halen) zijn de belangrijkste oorzaken van de groei.
Kijken we naar de kostenkant, dan zien we dat Fortuna de kosten met 0,7 miljoen euro heeft weten te verminderen en dat komt vooral door bezuinigingen op de post salarissen. Américo Branco en Danny Buijs zorgden ervoor dat die teruggang in de post salarissen niet leidde tot een sportieve achteruitgang.
Met minder budget, hield Buijs ons in de eredivisie
Tel het allemaal bijmekaar op en je komt uit op een ‘resultaat na belastingen’ van 0,8 miljoen euro over het seizoen 2023/24.
Zonder die overige baten was dit niet gelukt, dus het wordt de komende jaren een uitdaging om ook zonder incidentele baten zwarte cijfers te schrijven.
Kostenbeheersing en inkomstengroei zijn de toverwoorden. Makkelijker gezegd dan gedaan, natuurlijk.
Eigen vermogen
Het eigen vermogen is het verschil tussen de bezittingen (activa) en de schulden (passiva) van de club. Is dat verschil positief, dan heeft de club als het ware een appeltje voor de dorst.
Je eigen vermogen kan dus verbeteren als de waarde van je bezittingen stijgt of de waarde van je schulden afneemt (of beide natuurlijk).
Laten we het jaarverslag er eens bijpakken en op zoek gaan naar de belangrijkste verschuivingen op de balans tussen 30 juni 2023 (einde seizoen 2022/23) en 30 juni 2024 (einde seizoen 2023/24).
Activa
We beginnen met de bezittingen (de activa). We zien dat de totale bezittingen in waarde zijn afgenomen van 9,2 miljoen euro in 2023 naar 7,0 miljoen euro in 2024.
De voornaamste daling zit in de ‘vaste activa’ (-1,7 miljoen euro) en als we wat dieper kijken in het jaarverslag is dit voornamelijk een daling in het ‘immateriële’ gedeelte van de vaste activa (-2,1 miljoen euro).
Activa 2023 2024
Vaste activa 6,5 4,8
-waaronder immaterieel 3,9 1,8
Vlottende activa 2,7 2,2
Totale activa 9,2 7,0
De immateriële vaste activa? Stel een club betaalt een transfersom voor een speler, dan kun je die transfersom opvoeren op je balans onder ‘Immateriële Vaste Activa’.
Je moet die transfersom dan wel gedurende de looptijd van het contract van de speler stukje bij beetje afschrijven, zodat er niets meer van over is als het contract met de speler afloopt. Vertrekt de speler tussentijds, dan moet je de restwaarde meteen volledig afschrijven.
Enkele seizoenen geleden trok Fortuna spelers aan, door transfersommen te betalen. Gevolg: de post Immateriële Vaste Activa op de balans begon op te lopen.
Nu (en ook het afgelopen seizoen) heeft Fortuna als uitgangspunt dat de club geen transfersommen betaalt. Dus er is geen aanwas op de post ‘Immateriële Vaste Activa’ en vanwege afschrijvingen neemt die post dus gestaag af.
Als we het goed hebben is Guth een van de laatste spelers in de huidige selectie waarvoor Fortuna een transfersom betaalde
Gevolg: de post ‘Immateriële Vaste Activa’ krimpt, waardoor de waarde van de totale bezittingen achteruit is gegaan met 2,2 miljoen euro.
Passiva
Door naar de schulden (passiva). Hier zien we dat de totale schuld is afgenomen van 24,1 miljoen euro naar 21,2 miljoen euro. Fortuna’s schuld is dus afgenomen met 2,9 miljoen euro.
Belangrijke (maar niet de enige) oorzaak: de vrijval van bovengenoemde lening.
Wat ook opvalt, is dat er een verschuiving heeft plaatsgevonden van langlopende naar kortlopende schuld. Fortuna verzekert ons dat dit met name een gevolg is van mutatie van langlopende naar kortlopende schulden (en niet zozeer nieuwe schulden).
Passiva 2023 2024
Langlopende schulden: 15,3 9,6
Kortlopende schulden: 8,8 11,6
Totale schulden: 24,1 21,2
Eigen vermogen -14,9 -14,1
Het eigen vermogen is dus het verschil tussen de bezittingen en de schulden. Dat was in juni 2023 -14,9 miljoen euro. In juni 2024 is het -14,1 miljoen euro. Een verbetering van 5,4% of 0,8 miljoen euro.
Dus ondanks dat de totale schuld afnam met 2,9 miljoen euro, verbeterde het eigen vermogen met slechts 0,8 miljoen euro en dat komt doordat Fortuna’s bezittingen in waarde daalden met 2,2 miljoen, zoals hierboven beschreven.
Fortuna’s eigen vermogen is dus weliswaar verbeterd, het blijft fors negatief. Dit blijft een punt van zorg.
Conclusie
Een club als Fortuna Sittard moet niet alleen op zijn sportieve tenen lopen om in de eredivisie overeind te blijven, ook op zijn financiële tenen. Zoveel is duidelijk.
* Clubs met een negatief eigen vermogen (zoals Fortuna Sittard) moeten sowieso een jaarlijkse verbetering van 5% in het eigen vermogen bewerkstelligen, los van het financieel rating systeem van de KNVB.
