Fortuna en scheidsrechters

Sinds de degradatie werd Fortuna Sittard met 78 verschillende scheidsrechters geconfronteerd in competitiewedstrijden. Bestaat er zoiets als een scheidsrechter die Fortuna structureel benadeelt/bevoordeelt? Fortuna Online zocht het voor je uit.

We berekenden het gemiddelde aantal punten dat Fortuna aan een eerste divisie duel (sinds het seizoen 02/03) heeft overgehouden en vergeleken dat met het gemiddelde aantal punten dat Fortuna pakte in de duels die onder leiding stonden van een en dezelfde scheidsrechter. Scoorden we beter onder zijn leiding of juist slechter?

We corrigeren voor twee factoren, die in Figuur 1 staan weergegeven.  Ten eerste pakte Fortuna Sittard (zoals vast elke club) in al die seizoenen meer punten in thuis- dan in uitwedstrijden.  Dus als een scheidsrechter ons tegenkomt in een uitduel, is de kans op succes kleiner dan wanneer die scheidsrechter in Sittard-Geleen komt fluiten. Daar kun je de scheidsrechter niet verantwoordelijk voor stellen, dus daar controleerden we voor.

Uit de figuur blijkt ook dat sommige seizoenen betere resultaten opleverden dan andere seizoenen (met name de laatste drie), simpelweg omdat we in sommige seizoenen een betere ploeg (of een betere trainer?) hadden dan in andere jaren. Komen we een scheidsrechter vaak tegen in een seizoen waarin de ploeg vierkant draait, dan halen we weinig punten onder die scheidsrechter, maar het ligt niet aan hem. Ook daar controleerden we voor.

Figuur 1: Gemiddeld aantal behaalde punten sinds het seizoen 02/03, thuis en uitduels

We concentreren ons op scheidsrechters die tenminste tien maal een duel van Fortuna floten, zodat de score voor een scheidsrechter enigszins robuust is en niet afhankelijk van een uitschieter (meer hierover later). Er zijn 15 scheidsrechters die aan dit criterium voldoen. Tabel 1 geeft de resultaten. Vetgedrukte namen zijn scheidsrechters die nog actief zijn in het betaalde voetbal; tussen haakjes staat het aantal duels van Fortuna dat zij floten.

Jeroen Sanders steekt er bovenuit. Onder zijn leiding pakt Fortuna gemiddeld 0.74 punt meer per wedstrijd dan je mocht verwachten. Danny Makkelie is een goeie tweede, daarna begint de middenmoot. Aan de onderkant zien we Martin van den Kerkhof. Als hij de fluit hanteert, zijn we gemiddeld 0.63 punt armer dan je zou mogen verwachten.

Tabel 1: Scheidsrechter rangschikking^a

^a Bijgewerkt tot 7 februari 2014

Oké, maar hoe robuust zijn die cijfers eigenlijk? Zakt Sanders’ score als een plumpudding ineen als Fortuna de eerstvolgende wedstrijd onder zijn leiding verliest? We zochten het uit. In tabel 2 zie je hoeveel nederlagen op rij een scheidsrechter met een positieve score zich kan permitteren in een duel van Fortuna (en hoeveel overwinningen op rij een scheidsrechter met een negatieve score nodig heeft) om een gemiddelde scheidsrechter te worden in duels van Fortuna Sittard. In tabel 2 zijn alle scheidsrechters die actief zijn in het betaalde voetbal opgenomen (tussen haakjes: aantal gefloten duels van Fortuna Sittard).

Jeroen Sanders kan zich acht nederlagen op rij veroorloven om terug te vallen naar een gemiddelde scheidsrechter. Onder zijn leiding wonnen we zeven maal; speelden we vijf duels gelijk en verloren slechts drie maal. Dat terwijl we in de seizoenen die hij floot (sinds het seizoen 07/08) vaker verloren dan wonnen. De man is een ware Fortunees. Richard Liesveld heeft na negen duels al een buffer van vijf duels opgebouwd: goed bezig. Datzelfde geldt voor Davy Otto. Hij floot vier duels van Fortuna en we wonnen ze alle vier: veelbelovende start van een Fortuna carrière.

Daaronder begint de middenmoot, waar elke scheidsrechter in principe thuishoort. Helemaal onderaan vinden we Martin van den Kerkhof, die Fortuna al vier keer op rij aan een overwinning moet helpen om terug te keren naar een gemiddelde scheidsrechter.

Tabel 2: Hoeveel nederlagen/overwinningen is een scheidsrechter weg van een gemiddelde score? ^{a, b}

^a Bijgewerkt tot 7 februari 2014; ^b Stijn Berben, Erwin Blank en Ingmar Oostrom floten nog geen duels van Fortuna.

Een van de manieren waarop scheidsrechters invloed hebben op een duel is door het uitdelen van gele en rode kaarten. Figuur 2 geeft de ontwikkeling van gele en rode kaarten weer sinds we zijn gedegradeerd. Het gemiddeld aantal gele kaarten lees je op de linkeras; rode kaarten vind je op de rechteras. Het Boessen tijdperk valt op. Nooit pakte Fortuna zoveel gele kaarten als onder zijn leiding. Ook het aantal rode kaarten dat we onder Boessen pakken is fors, zeker dit seizoen (bijna één op de vier duels eindigden we met 10 man). Wat dat betreft is Martin van den Kerkhof koploper. In zes van de tien duels onder zijn leiding, haalden wij de eindstreep niet met zijn elven, hetgeen vast mede verklaart waarom we zo weinig punten pakken onder zijn leiding.

Figuur 2: Gele en rode kaarten gedurende de eerste divisie seizoenen

Concluderend, bestaat er zoiets als structurele bevoor/benadeling? Niet echt, vrijwel alle scheidsrechters zijn niet ver weg van het gemiddelde dat je mag verwachten als je uitgaat van onpartijdigheid, maar als de KNVB mij zou vragen wie ik als scheidsrechter zou aanstellen bij het eerstvolgende duel van Fortuna zou ik blind de enige uitzondering invullen: Jeroen Sanders.

Riccardo Welters