Vergeten en vergeven Deel 6
Twintig oktober 1990. Een dag die met goud omrand is bijgeschreven in de annalen van Fortuna Sittard. Niet vanwege de 2-0 overwinning op Willem II (zoiets vonden wij toen nog heel normaal). Ook niet vanwege het bijzonder goede keeperswerk van Ruud Hesp (zoiets vonden wij toen nog heel normaal). Wel vanwege de wissel in de 81ste minuut, toen de tuinkabouter uit de Highlands Andy MacLeod plaats mocht maken voor… Raphaël Losada.
Had ik het goed gehoord? Had stadionspeaker Wim Frijns echt Raphaël Losada gezegd? Hadden wij na jarenlang ploeteren met een Meijer, een Kicken, een Franssen, een Derks, een Heussen, een Kleinen, een Winkelmolen en een Rademackers nu ineens echt een Raphaël Losada in huis? Dat kon niet waar zijn. Ik moest het verkeerd verstaan hebben. Frijns zal wel Ralf Loosakker of iets dergelijks gezegd hebben. En bevangen door zinsbegoocheling had ik daar dan Raphaël Losada van gemaakt. Kom op, stel je niet aan, concentreer je op de wedstrijd.
Maar het was al te laat. Terwijl Ralf Loosakker op het veld in tien minuten tijd bij vijf balcontacten vijf keer balverlies leed, bleef in mijn hoofd Raphaël Losada rondzoemen. Ik kreeg visioenen van elegante stiftballetjes, van subtiele hakjes, van trage, technisch perfecte passeeracties op lome voorjaarsavonden. Voorgoed zouden wij het juk van Peter Prauser en John Linford van ons afschudden, dankzij Raphaël Losada zou Fortuna voortaan gelijk staan aan mediterrane grandeur en elegantie. De wedstrijd trok verder als in een nevel aan mij voorbij, nog tot ver na het fluitsignaal droomde ik verder op de dr. Thei Jessen-tribune. Totdat Raphaël Losada als een fata morgana verdween en Ralf Loosakker zijn plaats innam.
Weer een jongen uit de jeugdopleiding die het misschien wel, maar waarschijnlijk niet zou halen. Ach ja, het was een leuke illusie voor een kwartiertje… Totdat ik de maandag daarna in de krant de karakteristieken nog eens nalas. Daar stond toch echt MacLeod (81. Losada). Zou het dan toch….? En jawel, Raphaël Losada mocht een paar wedstrijden later nog eens invallen. Raphaël Losada kreeg een contract. Raphaël Losada werd door Georg Kessler in de selectie opgenomen. Raphaël Losada kreeg na een paar seizoenen zelfs een basisplaats. Kortom, Raphaël Losada bestond echt en hij speelde ook nog in het eerste van Fortuna Sittard.
En hij stelde mij niet teleur. Rapha deelde mijn dromen van mediterrane grandeur en glorie. Valse bescheidenheid was hem vreemd, zoals dat hoort bij de echte vedette. Zijn einddoel was de Primera Division. De gewenste club noemde hij daar niet bij, maar dat was logisch: Raphaël Losada deed zichzelf natuurlijk niet in de aanbieding. Over zijn ambities op het veld was hij nog minder onduidelijk: een plaats kort achter de spitsen, zodat hij het gebikkel in het strafschopgebied aan hen, het meeverdedigen aan de middenvelders en het gedraaf aan de buitenspelers kon overlaten. Op die manier kon hijzelf alle benodigde tijd steken in de zaken die bij het voetbal werkelijk van belang zijn.
Met name in zijn opvattingen over die belangrijke zaken onderscheidde Rapha Losada zich van de modale voetballer. Een midvoor is tevreden wanneer hij een doelpunt maakt, een buitenspeler wanneer hij een goede voorzet geeft, een spelbepaler wanneer hij een aanval opzet, een verdediger wanneer hij de bal verovert; zo ziet iedere voetballer wel een nuttige taak voor hem weggelegd. Rapha Losada, echter, vond echter maar één ding van belang: iets moois doen wanneer hij de bal kreeg. Of die actie vervolgens leidde tot een goal of tot riskant balverlies deed er niet toe. Het ging Losada niet om het nut van zijn actie, maar om de schoonheid ervan. Hij was een estheticus pur sang.
Een willekeurig voorbeeld uit een wedstrijd in de eerste divisie. Rapha Losada dat seizoen linkshalf krijgt op de rand van het strafschopgebied van de tegenstander de bal toegespeeld door Willy Boessen. Losada zoekt zijn tegenstander op en speelt hem uit. Daarna geeft hij geen voorzet. Evenmin gaat hij een duel aan met de volgende tegenspeler. Nee, hij zoekt de vorige tegenstander nog een keer op. Zo gaat dat nog een paar keer door. Losada kapt zijn tegenstander uit, draait weer terug, kapt dezelfde man opnieuw uit, draait weer terug enzovoort. Totdat hij het zelf mooi genoeg vindt geweest. Losada kapt zijn man voor de laatste keer uit, komt toevallig precies uit op de plaats waar hij begonnen is en legt de bal weer terug op Willy Boessen. Spelsituatie ongewijzigd.
Mooi gedaan, effect nul. Het was een typerende actie voor Losada, die door zijn gebrek aan rendement en speldiscipline uiteindelijk maar één seizoen in de basis stond. Dat was in het promotiejaar 1994/95, toen Fortuna zo’n sterk middenveld had dat trainer Pim Verbeek een plaatsje daarop voor Losada wel verantwoord vond. In de eredivisie beschouwde Verbeek Losada op het middenveld als een liability en gaf hij de voorkeur aan nota bene de anti-voetballer Ruud Kool.
Voor Losada luidde die keuze het einde van zijn loopbaan in. Na een conflict met Verbeek volgde een vertrek naar zijn thuisstad Maastricht. Maar de trainer van MVV, Frans Körver, wist zich ook geen raad met de spelopvatting van Losada en liet hem na een half seizoen vertrekken. Daarna volgden nog vier wisselvallige jaren bij Eindhoven en FC Den Bosch.
En dan een jaar geleden toch de buitenlandse transfer. Naar Excelsior Veldwezelt. Vierde Nationale of zoiets. Niet helemaal vergelijkbaar met de Primera Division. Van mijn eigen dromen van een mediterrane toekomst voor Fortuna is trouwens ook weinig uitgekomen. De Volkskrant schreef het laatst terecht: wie zich naar het Wagner & Partner-stadion begeeft, waant zich in Silezië of Oost-Bulgarije.
Het ergste is dat je weet dat het nooit meer goed komt. Iemand met de voetbalopvattingen van Rapha Losada kom je maar eens in je leven tegen bij je club. Eigenlijk ken ik maar één andere voetballer die diezelfde behoefte heeft om telkens iets moois, iets leuks of iets aparts te doen met de bal. Paolo di Canio van West Ham United. Maar die heeft daarbij ook nog eens de absolute wil om te winnen. Die wil had Losada helaas niet.
PM
